ความดันโลหิตสูง / หทัยวาตะกำเริบ

ในตําราการแพทยแผนไทย มิได้เขียนหรือกล่าวไว้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง หมอโบราณบางท่าน เรียกว่า โรคหรืออาการลมขึ้นเบื้องสูงกําเริบ หรือหทัยวาตะ กําเริบ มีตํารับยารักษาโรคหรืออาการแต่ไม่ได้เขียนการดําเนินโรคโดยตรง โดยเป็นความผิดปกติของลม( อังคมังคานุสารีวาตา , ลมอุธังคมาวาตา, ลมอโธคมาวาตาเดินผิดปกติไปจากเดิม) ส่งผลให้เกิดอาการของหทัยวาตะกําเริบ ทําให้เกิดอาการต่างๆ เช่น ลมตีขึ้น ทําให้แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก มึนงง วิงเวียน ปวด ศีรษะเป็นลมปะกัง แขนขาอ่อนเปลี้ยไม่มีกําลัง ทําให้แรงดันโลหิตสูงขึ้น ชีพจรในเส้น อัษฎากาศ(เส้นชีพจร) เต้นแรงกว่าปกติ

หลักการรักษา 3 ประการ

• ลดความร้อนของปิตตะ/ไฟ ที่เพิ่มขึ้น

• กระจายวาตะ/ลมที่กําเริบขึ้น

• ทําให้ทางเดินของวาตะ/ลมเคลื่อนที่ได้สะดวกขึ้น

หลักในการรักษาขั้นพื้นฐานด้วยยาแผนไทย

• ใช้ยากลุ่มบํารุงหัวใจแก้อาการของลมกองละเอียด

• ใช้ยาในกลุ่มที่ช่วยขยายทางเดินของลมและ ขับถ่ายเสมหะที่อุดกลั้นทางเดินของลม

• ใช้ยาช่วยให้นอนหลับสงบประสาทเพื่อลด การทํางานของลม หรือยาขับปัสสาวะเพื่อขับของเสียที่สะสม ***ยาที่ปรุงจะไม่เป็นยาที่ร้อน ส่วนใหญ่จะเป็นยาทางสุขุมอาจมียาระบายหรือยาขับปัสสาวะ

• การรักษาให้ดูอาการของคนไข้เป็นหลักและดูสมุฏฐานของการเกิดโรค

1.โปรแกรมดูแลสุขภาพสำหรับกลุ่มเสี่ยง (BP ตัวบน 120-139 และ/ ตัวล่าง 80-89 มม.ปรอท)

• ลดความร้อนของปิตตะที่เพิ่มขึ้น เช่น ใบตําลึง ใบย่านาง ดอกกระเจี๊ยบ

• กระจายวาตะที่กําเริบ เช่น ขิง กระเทียม คืนฉ่าย

• งดอาหารแสลงกระตุ้นความร้อนหรือลม กําเริบ เชน รสเค็มจัด เผ็ดจัด มันสูง

2.โปรแกรมดูแลสุขภาพสำหรับกลุ่มป่วย (BP < 160/100 มม.ปรอท)

• การล้างพิษ(Detoxification) ใช้ยาสมุนไพร มะขามแขก /ชุมเห็ดเทศ

• การปรับสมดุลธาตุ ด้วยอาหารหรือยาสมุนไพร เช่น ตรีผลา

• ลดความร้อนของปิตตะที่เพิ่มขึ้น เช่น ใบตําลึง ใบย่านาง ดอกกระเจี๊ยบ

• กระจายวาตะที่กําเริบ เช่น ขิง กระเทียม คื่นฉ่าย

• นวดพื้นฐานและการเปsดประตูลม เพื่อกระจายลม

• ประคบความร้อนทั่วร่างกายเพื่อกระจายเลือดลม

มูลเหตุแห่งการเกิดโรค 8 ประการ

• การอดนอน อดน้ํา ส่งผลต่อปิตตะ(ไฟ) กําเริบ

• อาหารรสจัด (เค็มจัด หวานจัด มันจัด เผ็ด จัด) กระตุ้น การทํางานของ ปิตตะ/ไฟย่อยอาหาร)

• กลั้นอุจจาระ ปัสสาวะ ทํางานหนัก เศรัาโศก กระทบร้อน กระทบเย็น ถูกฝน ทําให้วาตะ/ลม กําเริบ

• กินเผ็ด เปรี้ยว เค็ม ดื่มสุรา อาหารร้อน

• โมโห โทโส ทําความเพียรมาก จนหิวจัด ออกกําลัง มาก อดนอน เสพเมถุนมาก ทําให้ไฟ กําเริบ